Meerjarenprogramma Duurzaam Hardenberg

Samen met inwoners, ondernemers en partners bouwt de gemeente aan jarenlang aan een duurzame gemeente. We zijn goed op weg om ons aandeel te leveren aan de landelijke doelstelling uit de Klimaatwet en om in 2030 tot 49% CO2-reductie te komen. Maar we zijn er nog lang niet.

Het opwekken van meer duurzame energie en energiebesparing blijven ook de komende jaren belangrijke thema’s. Daarnaast spelen we in op de gevolgen van klimaatverandering. Ook het behouden van waardevolle grondstoffen krijgt extra aandacht. De aanpak voor de komende jaren is vastgelegd in het Meerjarenprogramma Duurzaam Hardenberg.

In het Meerjarenprogramma staan drie kernopgaven centraal:

De energietransitie: minder energie gebruiken en meer energie duurzaam opwekken

We verwarmen onze huizen op een duurzame (aardgasvrije) manier, gebruiken minder energie en wekken meer energie duurzaam op. Concreet hebben we de volgende ambities voor de energietransitie:

  • We besparen de komende vier jaar minimaal 2% per jaar op het energieverbruik en daarna 1,5% per jaar tot 2030.
  • De energie die we in Hardenberg gebruiken wekken we duurzaam op in onze eigen gemeente:
    • 14% in 2020
    • 20% in 2023
    • 30% in 2030
    • In 2050 zijn we 100% energieneutraal

Om dit te bereiken betrekken we onze inwoners en ondernemers, werken we samen met een groot aantal partners en partijen. Denk aan de provincie Overijssel, de netwerkbedrijven, de woningstichting, De Koppel en lokale energiecoöperaties. En we leveren ons aandeel in de Regionale Energiestrategie (RES) West-Overijssel.

Duurzaam opwekken van stroom

Om onze ambitie te halen, moeten we in 2030 tenminste 900 tot 1.000 TJ aan stroom en warmte duurzaam opwekken. Dat doen we door grootschalig stroom op te wekken vanuit zonne-energie, wind en biomassa. Samen met inwoners en initiatiefnemers werken we verder aan het uitwerken en realiseren van de pilotprojecten voor duurzame energie-opwekking die we in 2017 hebben vastgesteld. Concreet gaan we hiervoor het volgende doen:

  • We benutten daken optimaal om zonne-energie op te wekken.
  • Zon op daken heeft de voorkeur, daarna op onbebouwde terreinen in bebouwd gebied. Zonneparken op natuur- of landbouwgronden door lokale initiatiefnemers zijn alleen onder voorwaarden mogelijk.
  • We verkennen de mogelijkheden voor windenergie in gebied Bergentheim-Kloosterhaar-Sibculo en de locatie Diffelen. Op de grens met Duitsland speelt de ontwikkeling van windmolens in het gebied Balderhaar-Moor door het Duitse energiebedrijf nvb. Nadat de omgevingsadviesgroep voor het gebied Bergentheim-Kloosterhaar-Sibculo de scenario’s aan de raad heeft aangeboden en de raad daarover heeft besloten, nemen we dit zoekgebied op in een separaat omgevingsproces. De opgave voor dit gebied blijft indicatief 420 TJ.
  • Biomassa levert BioStroom, in samenwerking met netwerkbedrijven.
  • We ondersteunen lokale energiecoöperaties.

Zorgen voor een duurzame warmtevoorziening

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat in 2030 in 25% van alle bestaande wijken de woningen van het gas af zijn. Op lange termijn (2050) moeten alle woningen aardgasvrij zijn.  Ons uitgangspunt is dat de kosten voor de inwoners zo laag mogelijk zijn. Hiervoor gaan we het volgende doen:

  • In de Transitievisie Warmte geven we per wijk aan welke duurzame alternatieven er zijn voor koken warm water en het verwarmen van de woning.
  • In wijkuitvoeringsplannen geven we per wijk aan wat er wanneer moet gebeuren en wat dit kost.
  • We onderzoeken de mogelijkheden van duurzaam gas voor het verwarmen van woningen.
  • We verkennen de mogelijkheden voor het benutten van restwarmte van industrie als bron voor warmtenetten.
  • We verkennen de mogelijkheden van een hoogtemperatuur warmtenet voor het centrum en omgeving.
  • We verkennen de mogelijkheden voor warmtenetten elders in onze gemeente.

Aanpak energietransitie: samen met inwoners en ondernemers

Iedereen krijgt te maken met de energietransitie. Daarom vinden we het belangrijk om iedereen goed te informeren, mensen bewust te maken en inwoners en het bedrijfsleven te betrekken bij het doorvoeren van maatregelen.

We willen 49% minder broeikasgas uitstoten dan in 1990. Energiesparing bij woningen helpt hierbij. Om inwoners hierbij te ondersteunen doen we het volgende:

  • Het Energieloket helpt inwoners bij het verduurzamen van hun woning.
  • We maken per wijk een plan voor het duurzaam verwarmen van woningen.
  • We richten ons op specifieke doelgroepen:
    • woningeigenaren
    • bouwbedrijven
    • huishoudens met smalle beurs
    • huurders

We zien de energietransitie als economische kans voor bedrijfsleven en landbouw. Daarom doen we het volgende:

  • We ondersteunen het bedrijfsleven bij het verduurzamen van de bedrijfsvoering.
  • We helpen agrarische bedrijven bij het besparen van energie en het duurzaam opwekken van energie.
  • We zoeken kansen voor duurzame bedrijven en bedrijventerreinen.
  • We zorgen voor het naleven van de energieregels.


We geven zelf het goede voorbeeld. Hiervoor doen we het volgende:

  • We houden ons eigen energieverbruik scherp in de gaten.
  • Op logische momenten, bijvoorbeeld bij nieuwbouw of renovatie, verduurzamen we gemeentelijke gebouwen.
  • We passen innovaties toe bij gemeentelijke gebouwen en activiteiten.
  • We stimuleren gebruikers van gemeentelijke gebouwen om energie te besparen.
  • We maken infrastructuur voor nieuwe energie mogelijk.

We voorkomen de groei van verkeersstromen door gebruik te maken van nieuwe technieken en in te zetten op gedragsverandering. We stimuleren gebruik van het openbaar vervoer en de fiets. We bevorderen milieuvriendelijk rijden. Concreet gaan we het volgende doen:

  • In de openbare ruimte houden we rekening met duurzame vervoersmiddelen zoals elektrische fietsen en auto’s.
  • We stimuleren gebruik van openbaar vervoer en zorgen dan ook voor voldoende parkeermogelijkheden voor fietsen en auto’s.
  • We zetten in op Smart Mobility: slimme duurzame oplossingen voor het verkeer zoals slimme verkeersregelinstallaties en deelauto’s.

Aan de slag met klimaatadaptatie

We spelen in op de gevolgen van klimaatverandering. Stevige buien en lange periodes van
droogte vragen om het voorkomen van wateroverlast en een onaangename hitte. Voor het thema klimaatadaptatie hebben we de volgende ambities:

  • We hebben inzicht in de gevolgen en risico’s van klimaatverandering. Op basis daarvan bepalen we onze concrete ambitie en aanpak.
  • In 2050 is de leef- en werkomgeving in Hardenberg klimaatrobuust ingericht.

Hiervoor gaan we het volgende doen:

  • We werken samen met inwoners, ondernemers, waterschappen en andere partijen.
  • We werken volgens het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie.
  • We gaan in gesprek met inwoners, partners en belanghebbenden.
  • We stellen een uitvoeringsprogramma op.

Werken aan circulariteit

In een circulaire economie worden grondstoffen hergebruikt en bestaat afval niet meer. Onze ambitie is:

  • We maken onze economie zo snel mogelijk (uiterlijk 2050) circulair: we gebruiken zo min mogelijk grondstoffen of duurzame/hernieuwbare grondstoffen, nieuwe producten zijn circulair.
  • We beperken afval en zorgen voor zoveel mogelijk hergebruik.
  • We kopen in bij leveranciers die aandacht hebben voor circulariteit.

Hiervoor doen we het volgende:

  • We besparen afval, scheiden ons afval zoveel mogelijk en zetten in op hergebruik.
  • We kopen gemeentelijke projecten, diensten en werken duurzaam in.
  • Ons economisch beleid is gericht op een circulaire economie.
  • We nemen deel aan het project Verwaarden groene reststromen, daarin wordt onderzocht of er van groenafval nieuwe producten kunnen worden gemaakt.
  • Landbouw en gemeente zetten in op een economie waarbij uitsluitend natuurlijke hulpbronnen worden gebruikt (biobased economie).