Veilig ‘thuis’
Vluchten doet u niet zomaar. Daar is de nieuwe wethouder van onze gemeente, Alwin Mussche, het helemaal mee eens. Hij houdt zich als wethouder onder andere bezig met inburgering en vluchtelingenvraagstukken. “Als je vlucht, laat je alles achter,” begint hij.
“Je stad of dorp. Je huis. Soms zelfs ook je familie. Als je moet vluchten, wil je maar één ding: je (weer) veilig voelen. Dan is het heel fijn dat er landen zijn die je willen helpen. Zoals in Nederland. Elke gemeente in Nederland moet onderdak of opvang regelen voor asielzoekers. Ook Hardenberg.”
Handelingskader
Maar hoe werkt dat dan eigenlijk? Hoe wordt dat allemaal geregeld? “We kijken als gemeente heel bewust naar het vluchtelingenvraagstuk,” vertelt wethouder Mussche. “In Hardenberg hebben we met meer dan één doelgroep te maken. We vangen asielzoekers op in het AZC, maar hebben ook te maken met arbeidsmigranten, statushouders en sinds twee jaar ook met een grote groep Oekraïners. Dat is veel.
Als gemeente hebben wij een verantwoordelijkheid als het gaat om het opvangen van vluchtelingen. Daarvoor hebben we nu het Handelingskader gemaakt. Hierin staat precies hoe wij als gemeente met deze verschillende groepen vluchtelingen om willen gaan. Willen, want we hebben en maken bewuste keuzes.
We denken er samen met de gemeenteraad goed over na, waarbij we absoluut rekening houden met onze eigen samenleving. Want met zoveel vluchtelingen komt er behoorlijk extra druk op de zorg, woonvoorzieningen, op het onderwijs, maar zeker ook op de inwoners van Hardenberg.”
Verschillende groepen vluchtelingen
Anders dan in sommige andere gemeentes, heeft Hardenberg een grote variatie aan vluchtelingen. Voor al deze groepen gelden andere regels. Waar de bewoners van het AZC niet of bijna niet mogen werken, mogen arbeidsmigranten en mensen uit Oekraïne dat vanaf de eerste dag wel. Maar daar is nog niet zo lang geleden verandering in gekomen, asielzoekers mogen nu ook langer werken.
“Gelukkig wel. Jarenlang op de bank zitten wachten, niets kunnen doen en afhankelijk zijn van anderen, dat is geen fijne of gezonde situatie. Toch is dat wat vele asielzoekers meemaken. Terwijl de meesten dat graag anders willen, zij willen juist hun meegebrachte talenten of kennis delen en gebruiken.”
Verloren tijd
Bewoners van een azc moeten dus lang wachten. Vaak zelfs jaren. Wachten op een uitspraak of ze wel of niet in Nederland kunnen blijven wonen. Dat wachten en niets doen, dat is jammer vindt wethouder Mussche. Het is verloren tijd.
“Het is zo jammer. Hoe fijn zou het zijn als je al meedoet in onze samenleving op het moment dat je hoort dat je mag blijven? Dat je de taal al geleerd hebt of aan het werk bent. Dat je al aan je toekomst in Nederland hebt gewerkt?” De gemeente Hardenberg vindt dat dat verbeterd kan worden. En daarvoor hebben ze een nieuw plan bedacht.
Buitenkwartier
Dat nieuwe plan is de pilot Buitenkwartier. Vinden dat integreren makkelijker en sneller moet is één ding, ervoor zorgen is een tweede. “Asielzoekers zijn en blijven voorlopig een belangrijk onderdeel in onze samenleving. Maar we willen bepaalde gewoontes veranderen. Dan is het belangrijk om vanaf dag één te beginnen met integreren.
Dat kan door naar school te gaan, vrijwilligerswerk te doen of door een baan te krijgen. En door samen te werken met ondernemers én stads- of buurtgenoten. Daar willen we mee helpen. Op die manier laten we bewoners van het azc zich onderdeel voelen van onze samenleving.”
Woonwijk
Wat de gemeente Hardenberg ook met het Buitenkwartier wil bereiken is dat een opvang voor vluchtelingen beter past binnen een stad. Dat iedereen het gaat zien als één van de vele, andere woonwijken. Maar hoe ziet dat er dan uit? Een woonwijk met gestapelde units en een slagboom?
“Zoals we allemaal wel weten zijn dingen zoals een slagboom er niet zonder reden. Dat zal niet veranderen. Wat we wél kunnen veranderen om naar een woonwijkgevoel te gaan is bijvoorbeeld de aanblik. Waarom niet de hekken voorzien van meer groen? Dat zal voor een veel positiever gevoel zorgen voor zowel bewoners als de inwoners van Hardenberg en bijdragen aan meer verbinding.”
Spreidingswet
In 2026 staat het azc tien jaar in Hardenberg. Dat betekent dat de overeenkomst met het COA afloopt. Tijd dus om te gaan kijken hoe de asielopvang in de gemeente Hardenberg er na die tijd uit gaat zien. “Het komende jaar gaan we daar over nadenken. Daarbij kijken we niet alleen naar asielzoekers en de verschillende locaties maar, niet te vergeten, ook naar onze eigen samenleving. Daar hebben we de afgelopen jaren al veel van gevraagd en we willen zeker niet overvragen.”
We willen ook met elkaar en met onze inwoners in gesprek over de grootte van de asielopvang. ”Zevenhonderd asielzoekers op de huidige plek, dat is veel. We hebben de verantwoordelijkheid om mensen op te vangen en die verantwoordelijkheid blijven we ook houden. Maar we moeten het met elkaar hebben over de verhouding.”
De wethouder doelt hiermee op de Spreidingswet. Een wet die ervoor zorgt dat gemeenten die niet of nauwelijks hun verantwoordelijkheid tot opvang nemen, hier nu op aangesproken worden. “Met deze wet komt er een eerlijke verdeling van asielopvang in alle regio’s in Nederland en dat was de laatste jaren niet zo. Hierdoor kan het zijn dat we in 2026 naar hele andere getallen gaan.”
Toekomst
Alle plannen laten slagen is een uitdaging, vindt ook wethouder Mussche. “Het vluchtelingenvraagstuk is nu eenmaal ingewikkeld en het is lastig om er een positieve draai aan te geven, dat klopt. We hebben met mensen te maken en net als bij andere grote groepen zijn er ook bij asielzoekers een klein aantal met slechte bedoelingen. Zij zorgen voor veel overlast en vervelende incidenten. Daar zijn we ons van bewust en zeker ook mee bezig."
"Het grootste deel is gelukkig van goede wil en vind het ook vervelend dat deze groep voor een negatief gevoel zorgt.” De pilot Buitenkwartier brengt daar hopelijk verandering in want, zo vindt wethouder Mussche: “Op een fijne, veilige manier samenleven in dezelfde stad, dat is toch een goed streven?”