Gaswinning in de gemeente Hardenberg

Onder de gemeente Hardenberg liggen meerdere gasvelden. De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) wint hier gas. Dat gebeurt al meer dan 70 jaar. Om gas te mogen winnen is toestemming nodig. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat geeft hiervoor een instemmingsbesluit af. Dit is geregeld in de Mijnbouwwet.



Het bedrijf dat gas wil winnen moet een winningsplan maken

Om als bedrijf toestemming te krijgen voor gaswinning, is een winningsplan nodig. Hierin staat:

  • hoeveel gas het bedrijf wil winnen.
  • op welke manier het bedrijf het gas wil winnen.
  • wat de invloed is van gaswinning op de omgeving, bijvoorbeeld ten opzichte van de bodem.

Gaswinning op dit moment

Op dit moment wint de NAM gas uit 3 gasvelden die onder de gemeente Hardenberg liggen:

  • Coevorderveld: het winningsplan geldt tot 2033.
  • Hardenbergveld: het winningsplan geldt tot 2031.
  • Collendoornerveld: het winningsplan geldt tot 2030.

Actualisatie winningsplan Hardenbergveld

Een van de gasvelden in de gemeente Hardenberg is het Hardenbergveld. Het winningsplan voor gaswinning in dit gasveld is in 2017 bijgewerkt en geldt tot 2031.

Mogelijk zit er in het Hardenbergveld nog eens ongeveer 725 miljoen kuub gas. De NAM kan dit gas niet bereiken via de bestaande boorput. Daarom wil ze een nieuwe boring doen in het Hardenbergveld, schuin vanaf de bestaande locatie Collendoornerveen-1. De NAM moet hiervoor toestemming vragen. En heeft een geactualiseerd winningsplan ingediend bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Als het gas er inderdaad zit, wil de NAM dit gas tot maximaal 2035 gaan winnen.

Het is ook mogelijk dat er in de nieuwe put geen gas gevonden wordt.

De NAM is met direct omwonenden, inwoners van het gebied en de plaatselijk belangen in de omgeving van deze nieuwe put in gesprek over het voornemen.

Lees meer over het voornemen van de NAM om een nieuwe gasput vanaf de locatie Collendoornerveen-1 te boren

Bekijk het winningsplan op de website van de NAM

De gemeente Hardenberg geeft advies over het winningsplannen

Is er een nieuw of geactualiseerd winningsplan? Dan vraagt het ministerie verschillende partijen om advies. In januari 2024 vroeg het ministerie onze gemeente om advies uit te brengen op het geactualiseerde winningsplan voor het Hardenbergveld.

Ook bij de eerdere winningsplannen bracht de gemeente advies uit. Mede door dit advies zijn extra trillingsmeters geplaatst. En is er een schadeprotocol gekomen.

We hebben ons advies aan de staatssecretaris van EZK op 13 maart 2024 verstuurd. In ons advies benoemen we de volgende aandachtspunten. Daarbij sluiten we aan bij eerdere adviezen die we hebben uitgebracht.

Hoeveelheid en duur van gaswinning

Volgens het geactualiseerd winningsplan wordt de duur van de gaswinning uit het Hardenbergveld verlengd van 2031 naar 2025. De hoeveelheid gas die de NAM wil winnen neemt toe met 725 miljoen kuub (van 9.773 naar 10.498 miljoen kuub). De gemeente adviseert:

  • Om de duur van de gaswinning elke 5 jaar te evalueren. De evaluatie moet zich richten op de bodemdaling, actuele wetgeving en de stand van zaken van de energietransitie.
  • We willen het gebruik van fossiele brandstoffen afbouwen. Gaswinning mag alleen doorgaan als het nog noodzakelijk is.
  • Om in het eventuele instemmingsbesluit ook de maximale hoeveelheid te winnen gas uit deze nieuwe put op te nemen.

Bodemdaling

In het winningsplan staat een ‘seismische risicoanalyse’. Dit is een onderzoek naar het risico op trillingen/bevingen of bodemdaling door gaswinning. De daling van de bodem sinds de start van de gaswinning is niet meer dan 2 centimeter. In het vorige winningsplan staat dat de verwachte totale daling boven het gasveld niet meer dan 4 centimeter is, met een onzekerheidsmarge van 2 centimeter.

In het nieuwe winningsplan staat de verwachting dat de extra bodemdaling door deze extra gaswinning minder dan 2 centimeter is. De totale bodemdaling door alle gaswinning uit het Hardenbergveld in het hele gebied is volgens de NAM minder dan 6 centimeter.

De gemeente geeft hierover het volgende advies:

  • Het is niet duidelijk of we nog rekening moeten houden met een onzekerheidsmarge. Daarom adviseren we dat de totale te verwachten bodemdaling in het gebied niet meer mag zijn dan 6 centimeter.
  • De (verwachte) bodemdaling mag geen invloed hebben op de grondwaterstanden in de woonwijk.
  • Bodemdaling door gaswinning gaat nog veel jaren door nadat de gaswinning is gestopt. Zijn er signalen dat de bodemdaling in 2100 boven de 6 centimeter uit gaat komen? Dan moet de gaswinning direct stoppen.
  • Beschrijf samen met de gemeente, provincie en waterschap de nadere gevolgen van de huidige en te verwachten bodemdaling in het gebied en de daarbij behorende beheersmaatregelen. Doe dit nog voordat de gaswinning uit deze nieuwe put.

Bodemtrilling/aardbeving

In het winningsplan staat dat het risico op aardbevingen in de laagste categorie zit. Dit betekent dat er trillingen kunnen voorkomen, maar dat mensen die niet of nauwelijks kunnen voelen. We vinden het belangrijk dat ze dit goed in de gaten houden (monitoren). Daarom adviseren we het volgende:

  • Op verschillende plekken in de gemeente staan al trillingsmeters. Wij vinden dat deze moeten blijven staan..
  • De gaswinning moet meteen stoppen als er trillingen zijn.

Schade

Het risico op aardbevingen in het Hardenbergveld valt dus in de laagste risicocategorie. Daardoor is ook het risico op schade door trillingen/bevingen klein. Toch kan schade nooit helemaal worden uitgesloten. Ons advies op dit punt:

  • We vinden dat er een goede shaderegeling moet komen. Hiervoor is er al een schadeprotocol. In een eventueel instemmingsbesluit moet nadrukkelijk staan dat dit schadeprotocol ook in dit geval geldt.
  • Mede op basis van lessen geleerd uit de gaswinning in Groningen, moet er sprake zijn van ‘omgekeerde bewijslast’ bij schade. Dit betekent dat uitgangspunt bij schade is dat de NAM hiervoor verantwoordelijk is, tenzij de NAM aannemelijk kan maken dat dit niet zo is.
  • De gemeente vindt het belangrijk dat de NAM een plan van aanpak maakt voor het opnemen van de bouwkundige staat (een bouwtechnische 0-meting) van (gevoelige) bouwwerken in de buurt van de nieuwe boorput. En boven de plek van het aan te boren gasveld. In het plan van aanpak moet staan welke gebouwen in aanmerking komen voor een opname van de bouwkundige staat. Een onafhankelijke partij voert de bouwtechnische 0-meting uit, in afstemming met de gemeente.

Contact met de omgeving

  • We vinden het belangrijk dat de NAM de omgeving goed informeert over de gaswinning. En over de mogelijke gevolgen daarvan.
  • Ook tijdens de werkzaamheden rond de boring verwacht we goede en tijdige informatie voor de buurt.
  • We vinden dat er een goed gebiedsproces gevolgd moet worden, ook als het gaat om een eventuele bijdrage van de NAM aan de omgeving. Dit moet een voorwaarde zijn in het eventuele instemmingsbesluit.

Natuur & milieu

Het winningsplan gaat verder niet in op de gevolgen voor natuur en milieu door de boring van een nieuwe put.

  • We vinden dat de NAM dit vooraf inzichtelijk moet maken.

Tot slot

Wanneer blijkt dat er geen of maar weinig gas gewonnen kan worden uit de nieuwe put, dan vinden we dat het huidige winningsplan weer aan de orde moet zijn. Dit moet een voorwaarde zijn in een eventueel instemmingsbesluit.

Hoe gaat het verder?

De Mijnraad geeft op basis van alle adviezen een advies aan de staatssecretaris van EZK. De staatssecretaris besluit vervolgens om wel of niet in te stemmen met het winningsplan. Als de staatssecretaris instemt, legt hij eerst het ontwerp-winningsplan ter inzage. Dan is er voor inwoners de gelegenheid om te reageren op het ontwerp-instemmingsbesluit voor het winningsplan.

Lees meer over de procedure op www.mijnbouwvergunningen.nl


Gaswinning en de energietransitie

De gemeente wil minder energie gebruiken en meer energie duurzaam opwekken. In 2030 wordt een kwart van alle wijken en woningen op een duurzame manier verwarmd. In 2050 mag in woningen helemaal geen aardgas meer worden gebruikt. Dit noemen we de ‘energietransitie’.

Het overgaan van aardgas op duurzame warmte kost tijd. Daarom hebben we nu nog aardgas nodig. Omdat we minder afhankelijk willen zijn van aardgas uit het buitenland, is gaswinning in Nederland nog nodig.